ฉฎฺฏก : (ปุ.) คนผู้ทิ้ง. ฉฏฺฏฺ ฉฏฺฏฺเน, ณฺวุ.
ฉฎา : (อิต.) ความรุ่งเรือง, ฯลฯ, รัศมี, เส้นตรง, แถวตรง. ส. ฉฏา.
ฉฎาภา : (อิต.) รัศมีคือความรุ่งเรือง, แสงสว่าง. ส. ฉฏาภา ว่าฟ้าแลบ.
ฉฏ : (วิ.) รุ่งเรือง, สว่าง, งาม, สวยงาม, งดงาม. ฉิ ทิตฺติยํ, โฏ, อิสฺสตฺตํ.
ฉฏฺฐ : ค. ฉฏฺฐี อิต. ที่หก
ฉฏฺฐ ฉฏฺฐม : (วิ.) ที่หก วิ. ฉนฺนํ ปูรโณ ฉฏฺโฐ ฉฏฺฐโมวา.ฉ ศัพท์ ฐ ปัจ. ปูรณตัท. ซ้อน ฏฺ ศัพท์หลัง แปลง ฉฏฺฐ เป็น ฉฏฺฐม รูปฯ ๓๙๑. สัททนีติว่า ลง ม สกัด. โมคฯ ณาทิกัณฑ์ ๕๔ ลง ฎฺฐ, ฏฺฐม ปัจ.
ฉฏา : อิต. ความสุกใส; กอง; แถว, แนว
ฉฏาผล : ป. ต้นตาลโตนด
ฉฑฺฑก : ค. ผู้ทิ้ง, ผู้เคลื่อนย้าย
ฉฑฺฑก ฉฑฺฑนก : (ปุ.) คนผู้ทิ้ง. ฉฑฺฑฺ ฉฑฺฑเน, ณฺวุ, ยุ. ศัพท์หลัง ก สกัด.
ฉฑฺฑน : นป. การทิ้ง, ผู้ซัดไป
ฉฑฺฑนีย : ค. อันควรทิ้ง, อันควรซัดไป
ฉฑฺฑาเปติ : ก. ให้ทิ้ง, ให้ขว้าง, ให้ซัดไป
ฉฑฺฑิต : ค. อันเขาทิ้งแล้ว, อันเขาสละแล้ว
ฉฑฺฑิย : ค. อันควรทิ้ง, อันควรสละ
ฉฑฺฑียติ : ก. อันเขาทิ้งไป, อันเขาขว้าง
ฉฑฺเฑติ : ก. ทิ้ง,ขว้าง, ซัดไป, สละ
ฉณ : (ปุ.) การรื่นเริงเป็นที่ตัดเสียซึ่งความโศก, มหรสพ,มโหรสพ. วิ. ฉินฺทติ โสก เมตฺถาติ ฉโณ. ฉิ เฉพฺน, ยุ, อิสฺสตฺตํ. ใน วิ. ใช้ ฉิทฺ ธาตุแทน เป็น ฉณฺณ บ้าง.
ฉตฺต : (นปุ.) ซากศพ. ฉฏฺฏฺ ฉฑฺฑเน, อ. แปลง ฏฺฏ เป็น ตฺต.
ฉตฺตการ : ป. ช่างทำร่ม, ช่างทำฉัตร
ฉตฺตคาหก : ค. ผู้ถือร่ม, ผู้กางร่ม
ฉตฺต ฉตฺร : (นปุ.) กาย, ร่างกาย, ร่ม (เครื่องสำหรับกางป้องกันแดดเป็นต้น). วิ. อาตปาทึ ฉาเทตีติ ฉตฺตํ ฉตฺรํ วา. ฉทฺ สํวรเณ อปวารเณ จ, โต, ตฺรโณ. ฉัต ฉัตร ชื่อของเครื่องกกุธภัณฑ์ อย่าง ๑ ใน ๕ อย่าง อีกอย่างหนึ่งเป็นชื่อของเครื่องสูง ทำเป็นชั้นๆ มีเสาเป็นแกน ชั้นใหญ่อยู่ ข้างล่าง ชั้นถัดขึ้นไปเล็กลงตามลำดับ ทำ ชั้นบ้าง ๕ ชั้นบ้างทำเป็น ๗ ชั้น สำหรับท่านผู้มีเกียรติอย่างสูง สำหรับพระ ราชาทำเป็น ๙ ชั้น ผู้อื่นจะทำเป็น ๙ ชั้น ไม่ได้ ส. ฉตฺร.
ฉตฺตทณฺฑ : ป. คันร่ม, ด้ามร่ม
ฉตฺตนาฬี : อิต. ก้านร่ม
ฉตฺตปณฺณ : (ปุ.) ต้นตีนเป็ด, ตีนเป็ด.
ฉตฺตปาณิ : (วิ.) มีร่มในมือ.
ฉตฺตมงฺคล : นป. ฉัตรมงคล, พระราชพิธีฉลองเศวตฉัตร
ฉตฺตึส, - ตึสติ : อิต. สามสิบหก
ฉตฺตึสโยชนปริมณฺฑล : (วิ.) มีปริมณฑลมี โยชน์สามสิบหกเป็นประมาณ เป็น ฉ. ตุล. มี อ. ทิคุ. และ ฉ. ตุล เป็นท้อง.
ฉตฺตุสฺสาปน : นป. การยกเศวตฉัตร คือ การขึ้นครองราชย์
ฉตฺรธานี ฉตฺริกา : (อิต.) เห็ดโคน.
ฉท : (ปุ.) ใบ, ใบไม้, ปีก, ปีกนก, ฝัก, ดอกตูม, หลังคา. ฉทฺ สํวรณอปวารเณสุ, อ. อภิฯ ลง ณ ปัจ. ส. ฉท.
ฉทติ : ก. กล่าวโทษ, โพนทะนา, ติเตียน
ฉทฺท : (นปุ.) หลังคา, หลังคาบ้าน. วิ. ฉาเทติ เอเตนาติ ฉทฺทํ. ฉทฺ ธาตุ อ ปัจ. แปลง ท เป็น ทฺท.
ฉทฺทน : (นปุ.) เครื่องมุงหลังคา, หลังคา. ยุ ปัจ.
ฉทฺทนโกฏิ : (อิต.) ที่สุดแห่งหลังคา, ชายคา.
ฉทฺทนฺต : (ปุ.) ฉัททันต์ ชื่อตระกูลช้างตระกูล ที่ ๑๐ ใน ๑๐ ตระกูล มีกายบริสุทธิ์ดังเงิน ยวง ปากและเท้าสีแดง. คัมภีร์ทางพม่า และฎีกาอภิฯ เป็น นปุ.
ฉทฺทาฉิทฺท : (วิ.) เป็นช่องและช่องอันเจริญ, เป็นช่องน้อยช่องใหญ่, ทั้งช่องน้อยทั้งช่องใหญ่.
ฉทฺทิกา : (อิต.) การคายออก. การอาเจียน. ฉทฺทฺ วมเน, อ, อิอาคโม, สกตฺเถโก.
ฉทฺเทติ : ก. อาเจียน, อ้วก, ราก
ฉทฺธา, ฉธา : ก. วิ. หกอย่าง, หกชนิด
ฉทน : (นปุ.) การปิด, การบัง, ที่เป็นที่มุง, เครื่องมุง, หลังคา, ใบ, ใบไม้. ยุ ปัจ. ฉทส (ไตรลิงค์) หกและสิบ, สิบยิ่งด้วยหก, สิบหก.
ฉทฺวาร : นป. ทวารหก, หกประตู, หกช่อง
ฉทฺวาริก : ค. ประกอบด้วยทวารทั้งหก
ฉทฺวาริกตณฺหา : (อิต.) ตัณหาอันเป็นไปใน ทวารหก.
ฉทิ : (ปุ.) หลังคา, เพดาน. ฉทฺธาตุอิปัจ.
ฉนฺท : (ปุ.) สภาพผู้อาศัยจิตนอนอยู่, ความตั้ง ใจ, ความพอใจ, ความชอบใจ, ความปรา- รถนา, ความต้องการ, ความอยาก, ความอยากได้, ความมุ่งหมาย, ความยินดี, ความรัก, ความรักใคร่, ความสมัคร, ความสมัครใจ, ความเต็มใจ, ความอยู่ในอำนาจ, อัธยาศัย, ตัณหา, พระเวท. ฉนฺทฺ อิจฺฉายํ, อ. ส. ฉนฺท. ฉนฺท ฉันท์ ชื่อคำประพันธ์อย่าง ๑ มีหลาย ชื่อ มีหลักการวางคำ ครุ ลหุ และจำนวน คำแต่ละบาทต่างๆ กัน วิ. วชฺชํ ฉาทยตีติ ฉนฺทํ. ฉทฺ สํวรเณ, อ, นิคฺคหิตาคโม. ส. ฉนฺทสฺ.