นิรงฺกโรติ : ก. เพิกเฉย, ไม่เอาใจใส่, ละทิ้ง, ไม่แยแส, ไม่คำนึง, สบประมาท
นิรชฺชติ : ก. อัน...ไล่ออก, ถูกทำให้สูญหาย, ถูกคลาย
นิรชติ : ก. ไล่ออก, ทำให้สูญหาย, คลาย
นิรต : ค. ยินดี, พอใจ, ชอบใจ
นิรตฺต : ค. ไม่มีอัตตา, ไร้ตัวตน, ไม่มีตน; ถูกทอดทิ้ง, ถูกละทิ้ง
นิรตฺถ : ค. ไร้ประโยชน์, ไม่ได้เรื่อง
นิรตฺถก : อ., ก.วิ. ไร้ประโยชน์
นิรตฺถ นิรตฺถก : (วิ.) มีประโยชน์ออกแล้ว, หาประโยชน์มิได้, ไม่มีประโยชน์, ปราศ จากประโยชน์, ไร้ประโยชน์, เปล่า. วิ. นตถิ อตฺโถ อสฺสาติ นิรตฺโถ นิรตฺถโก วา. ณ ปัจ. ราคาทิตัท. รู อาคม ศัพท์หลัง ก สกัด.
นิรนฺตร : (วิ.) มีระหว่างออกแล้ว, หาระหว่าง มิได้, ไม่มีระหว่าง, ไม่ขาด, ไม่ขาดสาย, ไม่เว้นว่าง, ติดต่อกัน, ติดต่อกันไป, ติดต่อกันตลอดไป, เสมอ, หนา, ชิด, หยาบ. ส. นิรนฺตร.
นิรนฺตร : อ., ก.วิ. มีระหว่างออกแล้ว, เนืองๆ , เรื่อยๆ , เสมอๆ
นิรนฺตราย : (วิ.) มีอันตรายออกแล้ว, หา อันตรายมิได้, ไม่มีอันตราย, ปราศจาก อันตราย, หมดอันตราย, ปลอดอันตราย.
นิรปราธ : (วิ.) มีความผิดออกแล้ว, ฯลฯ.
นิรเปกฺข : (วิ.) มีความห่วงใยออกแล้ว, ฯลฯ.
นิรพฺพุท : (นปุ.) นิรัพพุทะ ชื่อมาตรานับ คือ เลข ๑ มีสูญตามหลัง ๖๓ สูญ. นิปุพฺโพ, อพฺพฺ หึสาคตีสุ, โท. รฺ อาคม และ อ อาคมท้ายธาตุ แปลง อ เป็น อุ.
นิรย : (ปุ.) ประเทศมีความเจริญออกแล้ว, ประเทศมีความเจริญไปปราศแล้ว, ประเทศไม่มีความเจริญ, ประเทศปราศ จากความเจริญ, ภพไม่มีความเจริญ, ภพไม่มีความสุข, โลกไม่มีความเจริญ, โลกไม่มีความสุข. วิ. อโย อิฏฐผลํ, โส นิคฺคโต อสฺมสติ นิรโย. ร. อาคม. นินฺทิโต รโย คมน เมตฺถาติ วา นิรโย. อภิฯ. นิคฺคโต อโย อสฺมสติ นิรโย. นิคฺคโต อโย ยสฺมาโส นิรโย. นตฺถิ อโย เอตฺถาติ วา นิรโย. รูปฯ ส. นิรย.
นิรยคามี : ค. ผู้ไปนรก
นิรยทุกฺข : นป. ทุกข์ในนรก
นิรยป นิรยปาล : (ปุ.) นายนิรยบาล (ผู้ รักษาสัตว์นรก ผู้ปกครองสัตว์นรก). วิ. นิรยสตฺเต ปาติ ปาลติ วาติ นิรยโป นิรยปาโล วา. ปา รกฺขเณ, กฺวิ. ปาล รกฺขเณ, อ. ส. นิรยปาล.
นิรยป, นิรยปาล : ป. นายนิรยบาล, ผู้เฝ้ารักษานรก
นิรยภย : นป. ภัยแต่นรก, ความกลัวแต่นรก
นิรยสวตฺตนิก : ค. อันยังสัตว์ให้เป็นไปเพื่อนรก
นิรยาปถ : (ปุ.) คนถ่อย, คนเปลือย.
นิรยุปฺปตฺติอาทิ : (วิ.) มีอันบังเกิดในนรก เป็นต้น.
นิรว : (วิ.) มีเสียงออกแล้ว, ไม่มีเสียง, ปราศ จากเสียง, มีเสียงร้องออกแล้ว, ฯลฯ, ไม่มีเสียงอึกทึก, เงียบ.
นิรวเสส : (วิ.) มีส่วนเหลือออกแล้ว, ไม่มีส่วน เหลือ, ฯลฯ, ไม่เหลือ (สิ้นเนื้อประดาตัว).
นิรส : (นปุ.) นิรสะ ชื่อพระนิพพาน, พระ นิพพาน, การสละ, การละทิ้ง, การสละ ตัณหา, การละทิ้งตัณหา. นิปุพฺโพ, อสุ เขเป, อ, รฺอาคโม.
นิรสน : (นปุ.) การกล่าวคืน, การไม่ยอมรับ. นิปุพฺโพ, อสุ เขเป, ยุ, รฺอาคโม. ส. นิรสน.
นิรสฺสติ : ก. ทิ้ง, ทอดทิ้ง, ละทิ้ง
นิรสฺสาท : ค. ไม่มีรส, ทื่อๆ , ชืดๆ , จืดชืด
นิรากติ : (อิต.) การกล่าวคืน, การไม่ยอมรับ. นิ+อา+กรฺธาตุ ติ ปัจ. รฺ อาคม ลบที่สุด ธาตุ.
นิรากุล : ค. ไม่สับสน, ไม่อากูล, ไม่ยุ่ง, ไม่วุ่นวาย
นิราตงฺก : ค. สบาย, มีสุขภาพดี, ปราศจากโรค
นิราทินว : ก. ไม่มีโทษ, ไม่มีอันตราย
นิรามย : (วิ.) มีความเจ็บไข้ออกแล้ว, มีความป่วยไข้ออกแล้ว, ไม่มีความเจ็บไข้, ไม่มี ความป่วยไข้, ไม่มีโรค, ปราศจากโรค, มีพลานามัยสมบูรณ์, สบาย, เป็นสุข. นิ+อามย รฺ อาคม. ส. นิรามย.
นิรามิส : (วิ.) มีเหยื่อออกแล้ว, มีเหยื่อล่อออก แล้ว, มีเครื่องล่อออกแล้ว, มีวัตถุเครื่อง ล่อใจออกแล้ว, ไม่มีเหยื่อ, ฯลฯ, ปราศจาก เหยื่อ, ฯลฯ, หมดเหยื่อ, ฯลฯ, ไร้เหยื่อ, ฯลฯ. นิ+อามิส รฺ อาคม.
นิรามิสุข : (นปุ.) สุขมีเหยื่อออกแล้ว, ฯลฯ, นิรามิสุข สุขไม่มีอามิสคือเป็นสุขอยู่เอง. ไม่ต้องมีสิ่งใดเป็นเครื่องล่อใจ เป็นสุขของ พระอรหันต์.
นิรารมฺภ : ค. มีเรื่องน้อย, มีการปรารภน้อย, ไม่มีการฆ่าสัตว์ในพิธีทำบุญ
นิราลมฺพ : ค. ไม่มีผู้สนับสนุน, ไม่มีผู้ค้ำจุน
นิราลย : (วิ.) มีความต้องการออกแล้ว, มี ความเยื่อใยออกแล้ว, มีความห่วงใยออก แล้ว, ฯลฯ.
นิราลยตา : อิต. ความเป็นผู้ไม่มีที่อยู่อาศัย
นิราส : ค. ไม่มีความปรารถนา, ไม่มีความอยาก, หมดหวัง
นิราสงฺก : ค. ปราศจากความสงสัย, ไม่มีความสงสัย
นิราสงฺกตา : อิต. ความเป็นผู้หมดความสงสัย, ความหมดความสงสัย, ความไม่สงสัย
นิราสตฺตี : ค. ผู้หมดความข้อง, ผู้ไม่ติด, ผู้ไม่ข้อง
นิราสย : ค. ผู้ไม่มีที่พึ่ง, ผู้ไม่มีที่อาศัย, ไม่มีที่พำนัก