ฉนฺทก : นป. การออกเสียงเลือกตั้ง; การรวบรวมทานเพื่อภิกษุสงฆ์
ฉนฺทช : ค. เกิดความพอใจ, เกิดความรักใคร่หรือปรารถนา
ฉนฺทน : (ปุ.) ความตั้งใจ, ฯลฯ. ฉนฺทฺ อิจฺฉายํ, ยุ.
ฉนฺทนานตฺต : นป. ความแตกต่างกันแห่งความพอใจหรือปรารถนา
ฉนฺทปหาน : นป. การละความพอใจหรือปรารถนาผิด
ฉนฺทมูลก : ค. มีความพอใจเป็นมูล
ฉนฺทราค : (นปุ.) ความกำหนัดด้วยสามารถ แห่งความพอใจ, ฯลฯ.
ฉนฺทส : (ปุ.) พราหมณ์ (ผู้เรียนพระเวท) วิ. ฉนฺทํ อธิเตติ ฉนฺทโส. ส ปัจ.
ฉนฺทสมฺปทา : อิต. ความถึงพร้อมด้วยความพอใจ, ความตั้งใจแน่วแน่
ฉนฺทสา : อิต. วิธีแต่งฉันท์
ฉนฺทสามาธิปธานสงฺขาร : (ปุ.) สภาพผู้ปรุงแต่ง อันเป็นประธานคือความตั้งมั่นแห่งความพอใจ.
ฉนฺทาคติ : (อิต.) ความลำเอียงเพราะความรัก, ความลำเอียงเพราะความรักใคร่, ความลำเอียงเพราะความรักใคร่กัน ความลำ เอียงเพราะความพอใจ.
ฉนฺทาธิปเตยฺย : ค. ตกอยู่ในอำนาจความรักใคร่หรือพอใจ, มีความรักใคร่พอใจเป็นใหญ่
ฉนฺทานูมคิ : (อิต.) ความรู้ตามโดยความพอใจ ความยินยอมตามโดย ความพอใจ, ความเห็นชอบตามด้วยความพอใจ.
ฉนฺทามุนีต : ค. ซึ่งถูกความพอใจนำไปแล้ว
ฉนฺทารห : ค. อันควรแก่การพอใจ
ฉนฺทิก : ค. มีความพอใจ, มีความพยายาม
ฉนฺทีกต : อิต. มีความพอใจ, มีความพยายาม
ฉนฺโทวิจิติ : (อิต.) ฉันโทวิจิติ ชื่อวิธีเรียนพระเวท อย่าง ๑ ใน ๖ อย่าง คือรู้จัก คณะฉันท์ และแต่งฉันท์ได้.
ฉนฺน : (วิ.) สมควร, เหมาะสม, นุ่งห่ม, ปกปิด, กำบัง, ปิดบัง, ซ่อนเร้น, เงียบ, วังเวง, สงัด, ลับ. ฉทฺ สํวรเณ, โต. แปลง ต เป็น นฺน ลบที่สุดธาตุ กัจฯ และรูปฯ แปลง ต เป็น อนฺน ลบที่สุดธาตุ อภิฯ แปลง ต กับที่สุด ธาตุเป็น อนฺน.
ฉนวุติ : ค. เก้าสิบหก
ฉปก : ป. ชื่อชาติชนชั้นต่ำ (จัณฑาล)
ฉปท ฉปฺปท : (ปุ.) สัตว์มีเท้าหก, ผึ้ง, แมลงภู่. วิ. ฉ ปทานิ อสฺสาติ ฉปโท ฉปฺปโท วา.
ฉปฺปญจวาจา : (อิต.) วาจาหกหรือห้า, วาจาห้า หรือหก, คำพูดห้าหกคำ. วิ ฉ วา ปญฺจ วา วาจา ฉปฺปญฺจวาจา. เป็น ปฐมาวิภัตต – ยันตพหุพ. รูปฯ ๓๔๑.
ฉปฺปญฺญาส : ค. ห้าสิบหก
ฉปฺปท : ป. ผึ้ง, แตน, แมลงภู่
ฉพฺพคฺคิย : (วิ.) มีพวกหก. อิย ปัจ. ชาตาทิตัท
ฉพฺพณฺณ : ค. มีหกสี
ฉพฺพณฺณรสิ : (อิต.) รัศมีมีสีหก. ฉัพพัณณรังษี. รัศมี ๖ ประการนี้ คือ เขียวเหมือนดอก – อัญชัน เรียกนีละ ๑ เหลืองเหมือน หอ – ระดาล เรียก ปีตะ ๑ แดงเหมือน ตะวัน อ่อน เรียก โลหิตะ ๑ ขาวเหมือนแผ่นเงิน เรียก โอทาตะ ๑ สีหงสบาทเหมือนดอก เซ่งหรือดอกหงอนไก่ เรียกมัญเชฏฐะ ๑ เลื่อมพรายเหมือนแก้วผนึก เรียก ปภัสสร รัศมีทั้ง ๖ นี้ แผ่เป็นวงกลมอยู่ เบื้องหลังพระเศียรของพระพุทธเจ้า. พระ พระอรหันต์ทั้งหลาย แม้พระอัครสาวก ก็ ไม่มีรัศมีทั้ง ๖ นี้.
ฉพฺพสฺส : ค. มีปีหก, มีหกปี (อายุ)
ฉพฺพิธ : ค. มีอย่างหก, มีหกอย่าง
ฉพฺยาปุตฺต : (ปุ.) ฉัพยาบุตร ชื่อตระกูลช้าง ชื่อพญานาคราช.
ฉมณฺฑ : (ปุ.) ลูกกำพร้า (ไร้พ่อไร้แม่ ). ฉฑฺฑฺ ฉฑฺฑเน, อ. แปลง ฑฺ ตัวสังโยคเป็น ทฺ แล้วแปลง ทฺ เป็น ม แปลง ฑ ตัวท้ายเป็น ท แล้วแปลงเป็น ณฺฑ.
ฉมติ : ก. กิน, บริโภค; ไปถึง, เป็นไป
ฉมฺภติ : ก. สะดุ้ง, ตกใจกลัว
ฉมฺภิตตฺต : (นปุ.) ความหวาดหวั่น, ความสะดุ้ง, ความหวาดเสียว, ความครั่นคร้าม. ฉภิ อุตฺราเส, โต, ลงนิคคหิตและอิอาคม ได้ รูปเป็น ฉมฺภิต แล้วลง ตฺต ปัจ. ภาวตัท. สะกัด.
ฉมฺภี : (วิ.) หวาด. หวาดหวั่น, ฯลฯ.
ฉมา : (อิต.) แผ่นดิน วิ. สตฺตานํ อโธปตนํ ฉินฺทตีติ ฉมา. ฉิ เฉทเน, โม อิสฺสตฺตํ. อถวา, ฉมนฺติ เอตฺถาติ ฉมา. ฉมฺ คติยํ, อ. ขมุ สหเณ วา, อ, ขสฺส โฉ.
ฉล : (นปุ.) การล่อลวง, การโกง, การพลั้ง – พลาด, ความล่อลวง, ฯลฯ. ขลฺ จลเน, อ, ขสฺส โฉ. ส. ฉล.
ฉลฺลิ : (นปุ.) หนัง, เปลือก, เปลือกไม้, สะเก็ด. ฉทฺ สํวรณอปวารเณสุ, ลิ, ทสฺส โล. ส. ฉลฺลิ. ฉลฺลี. ฉลฺลี (ปุ.?) ลูกหลาน, เครือเถา, เถาวัลย์.
ฉลายตน ฉฬายตน : (นปุ.) อายตนะหก. ฉ+ อายตน ลฺ อาคม ศัพท์หลัง แปลง ล เป็น ฬ.
ฉว : (วิ.) เลว, ชั่ว, ชั่วช้า, ลามก, ถ่อย, ร้าย, โหด, โหดร้าย, เสื่อม, เปียก, เยิ้ม, ชุ่ม, ตัด, บั่น, ทอน. ฉุ หีนตินฺตเฉทเนสุ, โณ.
ฉวก : (ปุ.) ศพ, ซากศพ, ผี, ฉวศัพท์ ก สกัด.
ฉวกุฏิกา : อิต. กระท่อมผี, ที่เก็บศพ
ฉวฏฺฐิ : นป. กระดูกผี, ซากศพ
ฉวฑาหก : ป. คนเผาศพ, สัปเหร่อ
ฉวฑาหก ฉวฬาหก : (ปุ.) สัปเหร่อ (คนผู้ทำ หน้าที่เกี่ยวกับศพ คนผู้ทำหน้าที่เผาศพ) ฉวปุพฺโพ, ทหฺ ภสฺมีกรเณ, ณฺวุ, ทสฺส โฑ. ศัพท์หลัง แปลง ท เป็น ฬ.
ฉวทุสฺส : นป. ผ้าห่อศพ