ปปาตตฏ : ป. ตลิ่งเหว, ขอบเหว, ที่ลาดริมเหว
ปปาตี : ค. ซึ่งบินโผขึ้น, ร่อนขึ้น, บินไป
ปปิตามห : (ปุ.) ปู่ทวด, ตาทวด, วิ. ปิตามหโต ปโร ปปิตามโห. ปิตุโน ปิตามโห วา ปปิตามโห. ปิตุ + ปิตามห ลบ ตุ แปลง อิ เป็น อ.
ปปียน : ค. ซึ่งเป็นของดื่มได้, ซึ่งเป็นของสำหรับดื่ม
ปปีฬิต : ค. ซึ่งถูกบีบคั้น, ซึ่งถูกบดขยี้, ซึ่งถูกครูดสี, สึกหรอ
ปปุตฺต : (ปุ.) หลาน ( ลูกของลูกชายหรือลูก ของลูกสาว ) , หลานชาย. วิ. ปุตฺตสฺส ปุตฺโต ปปุตฺโต. ลบ ตฺต ของศัพท์หน้า และแปลง อุ เป็น อ.
ปปุนฺนาฏ : (ปุ.) ชุมเห็ด ชื่อต้นไม้รักษาหิด วิ. ปกาเรน ททฺทุ ปุนาตีติ ปปุนฺนาโฏ. ปการปุพฺโพ, ปุ ปวเน, อโฏ, นิคฺคหิตา คโม, การโลโป. ลง นา ปัจ. ประจำ หมวดธาตุและ อฏ ปัจ.
ปปุนฺนาฏ, - นาท : ป. ชุมเห็ด
ปปุปฺผก : (นปุ.) ที่เป็นที่บานไสว, เตภูมิ- กวัฏฏะเป็นที่เบิกบาน, ลูกธนูที่มีดอกไม้ ใส่ปลาย, ลูกดอก.
ปปูรณ : (นปุ.) การทำให้เต็ม, การรีดนม.
ปโปต : (ปุ.) สำเภา เรือสำเภา ชื่อเรือเดินทะเล สมัยโบราณ. โปตเรือเล็ก ปโปตเรือใหญ่ คือเรือสำเภา.
ปพนฺธ : (วิ.) แต่ง, แต่งขึ้น, ผูกขึ้น, เรียบเรียง, ร้อยกรอง. ปปุพฺโพ, พนฺธ พนฺธเน, อ.
ปพนฺธกปฺปนา : (อิต.) ประพันธกถาศาสตร์ ( นิยายที่แต่งขึ้นต่อเนื่องยืดยาว ) วิ. ปพนฺเธเนว จ สวิตฺถาเรน กปฺปนํ ยสฺสา สา ปพนฺธกปฺปนา.
ปพฺพ : (นปุ.) ข้อ, หัวข้อ, ข้อไม้, ปล้อง, ภาค, ส่วน, หมู่, ตอน, เล่ม, ปม, ดิถีเภท คือ วัน ไม่ดีทางโหราศาสตร์ แต่ทางพุทธศาสนา สอนว่า ดีหรือไม่ดีไม่ขึ้นอยู่กับวัน ขึ้นอยู่ กับการกระทำ. ปพฺพ ปูรเณ, อ.
ปพฺพคณฺฐิ : อิต. ตาที่ข้อ (ไม้ไผ่), แขนงข้างปล้อง (ไม้ไผ่)
ปพฺพช : (ปุ.) หญ้าปล้อง, หญ้ามุงกระต่าย.
ปพฺพชฺชา : (อิต.) การเว้น, การละเว้น, การบวช, บรรพชา (การละเว้นจากการทำชั่ว ทุกอย่าง ). บรรพชานั้นต้องเว้นจากเมถุน ธรรม การบวชในศาสนาหรือลัทธิใดก็ตาม ถ้าเว้นจากกามกิจแล้วเรียกว่าบรรพชาได้. ความหมายของคำ ปพฺพชา นั้น คือการออกจากความเป็นฆราวาส ไปประพฤติตน เป็นนักบวช ต่อมามีพระบัญญัติให้ผู้ที่มี อายุยังไม่ครบ ๒๐ ปีบริบูรณ์บวช เรียกผู้ที่ บวชนั้นว่า สามเณร สามเณรี จึงแยกการบวชออกเป็น ๒ คือ บวชเป็นภิกษุ เรียกว่า อุปสมบท บวชเป็น สามเณร สามเณรี ว่า บรรพชา. ปปุพฺโพ, วชฺชฺ วชฺชฺเน, อ, อิตฺถิยํ อา. กัจฯ ๖๓๘ รูปฯ ๖๔๔ วิ. ปฐเมว วชิตพฺพาติ ปพฺพชฺชา. ปฐมปุพฺโพ, วชฺ คติยํ, โณฺย ภาวกมฺเมสุ. แปลง ชฺย เป็น ชฺช แปลง ว เป็น วฺว แล้วแปลงเป็น พฺพ. โมคฯ ลง ย ปัจ. ส. ปฺรวรชฺยา.
ปพฺพชติ : ก. ออกไป, ออกบวช, เว้นทั่ว (จากชีวิตการครองเรือน), บวช
ปพฺพชน : (นปุ.) การออก, การออกไป, การบวช, การเว้น. ปปุพฺโพ, วชฺ คติยํ, ยุ. การค้นหา, การแสวงหา. วชฺ มคฺคเน.
ปพฺพชา : (อิต.) การออก, การออกไป ( จาก เรือน คือบวช ), การบวช, การออกบวช. ปปุพฺโพ, วชฺ คติยํ, อ, อิตฺถิยํ อา. การค้นหา การแสวงหา ( ความพ้นทุกข์ ) . วชฺ มคฺคเน.
ปพฺพชิต : (ปุ.) นักบวช ( ทุกประเภท ) , ภิกษุ, บรรพชิต. วิ. ปพฺพชฺชา สญฺชาตา อสฺสาติ ปพฺพชิโต. สญฺชาตตฺเถ อิโต. เสฏฺฐตฺตํ วชตีติ วา ปพฺพชิโต. วชฺ คมเน, โต, อิอา คโม.
ปพฺพชิตทิวส : (ปุ. นปุ.) วันแห่ง....บวชแล้ว.
ปพฺพชิตา : (อิต.) นักบวชผู้หญิง, หญิงนักบวช.
ปพฺพต : (ปุ.) เขา ( เนินที่สูงขึ้นเป็นจอมเด่น ), ภู ( เขา เนินที่สูงขึ้นเป็นจอม ), ภูเขา. เวสฯ ๗๔๐ และอภิฯ วิ. สนฺธิสํขาเตหิ ปพฺเพหิ จิตฺตตา ปพฺพํ อสฺส อตฺถีติ ปพฺพโต. ต ปัจ. ตทัสสัตถิตัท. หรือตั้ง ปพฺพฺ ปูรเณ, โต, ออาคโม. เป็น ปพฺพตานิ โดยเป็น ลิงควิปลาส บ้าง.
ปพฺพตก : ป. ภูเขา
ปพฺพตกจฺฉ : ป. หลืบเขา, หุบเขา, ทุ่งหญ้าชายเขา
ปพฺพตกนฺทร : ป. ซอกเขา, ถ้ำ
ปพฺพตกูฏ : นป. ยอดเขา
ปพฺพตคหณ : นป. ชัฏแห่งภูเขา, ดงที่มีภูเขา, ถิ่นที่มีภูเขามาก
ปพฺพตช : (ปุ.) ประเทศอันเกิดแต่ภูเขา, ส่วน อัน เกิดแต่ภูเขา, แม่น้ำ.
ปพฺพตฏฺฐ : ค. ผู้ยืนอยู่บนภูเขา, ซึ่งตั้งอยู่บนภูเขา
ปพฺพตปาท : ป. ตีนเขา, เชิงเขา
ปพฺพตมุทฺธา : อิต. ยอดสุดของภูเขา, จอมเขา
ปพฺพตรฏฺฐ : นป. แคว้นซึ่งตั้งอยู่บนภูเขา, ชื่อแคว้นหนึ่งซึ่งตั้งอยู่กลางแคว้นวิเทหะ
ปพฺพตราช : ป. ราชาแห่งภูเขา, จอมแห่งภูเขา, ขุนเขา หมายถึงภูเขาหิมาลัย
ปพฺพตวาสี : (วิ.) ผู้มีการอยู่ที่ภูเขาโดยปกติ, ฯลฯ . ดู ธมฺมจารี.
ปพฺพตสานุ : อิต., นป. ลาดเขา, ที่ราบบนยอดเขา
ปพฺพตสิขร : นป. ยอดแหลมของภูเขา
ปพฺพตอุตุ : อิต. ดินฟ้าอากาศแถบภูเขา
ปพฺพเตยฺย : (วิ.) เกิดจากภูเขา, เกิดที่ภูเขา. วิ. ปพฺพตา ปพฺพเต วา ชาติ ปพฺพเตยฺยํ. มีในภูเขา, มีที่ภูเขา. วิ. ปพฺพเต ภวํ ปพฺพเตยฺยํ. เณยฺย ปัจ. รูปฯ ๓๖๒.
ปพฺพนิย : ค. ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งหรือตอนหนึ่ง, ซึ่งประกอบด้วย, ซึ่งเนื่องใน, ซึ่งจัดอยู่ใน
ปพฺพวลฺลิ : อิต. เป็นคำตัดมาจาก “กาฬปพฺพวลฺลิ” ซึ่งแปลว่า “เถาวัลย์ ซึ่งมีข้อดำ” เป็นเถาวัลย์ชนิดหนึ่ง
ปพฺพวาต : ป. โรคลมเสียดยอกตามข้อ, โรคปวดตามข้อ
ปพฺพวาตโรค : (ปุ.) โรคลมเข้าข้อ.
ปพฺพาชน : (นปุ.) การขับไล่, การเนรเทศ. ปปุพฺโพ, วชฺ คติยํ, ยุ, ทีโฆ.
ปพฺพาชนิย : ค. ซึ่งเนื่องด้วยการขับไล่, ผู้ควรถูกขับไล่
ปพฺพาชนิยกมฺม : นป. ปัพพาชนียกรรม, กรรมที่สงฆ์กระทำแก่ภิกษุผู้ควรถูกขับไล่, การลงโทษด้วยการขับไล่จากอาวาส
ปพฺพาชนียกมฺม : (นปุ.) กรรมอันสงฆ์พึงทำ แก่ภิกษุผู้อันสงฆ์พึงขับไล่, กรรมอันสงฆ์ พึงทำแก่ภิกษุผู้มีอธิกรณ์อันสงฆ์พึงขับไล่, การขับไล่, ปัพพาชนียกรรม ชื่อกิจที่สงฆ์ พึงทำแก่ภิกษุผู้ประทุษร้ายตระกูลหรือ ประพฤติลามกให้ออกไปเสียจากหมู่ (วัด) ทำด้วยวิธีญัตติจตุตถกรรม. ไตร. ๖.