นิคมน : (นปุ.) คำเครื่องกล่าวซ้ำ, คำกล่าว ซ้ำ, การกล่าวตะล่อม, การตะล่อมความ, การออกไป. ส. นิคมน.
นิครณ นิคิรณ : (วิ.) คาย, ไหลออก, อาเจียน, รด, ราด, โปรย. นิปุพฺโพ, ครฺ วมนเสจเนสุ, ยุ. ศัพท์หลังแปลงเป็น อ เป็น อิ.
นิคล : ป. เครื่องผูกตีนช้าง, โซ่ใส่ตีนช้าง, ปลอกตีนช้าง
นิคล นิคฬ : (ปุ. นปุ.) เครื่องผูกเท้าช้างวิ.นิคลติพนฺธติอเนนาตินิคโลนิคโฬวา.นิปุพฺโพ,คลฺเสจเน,อ.
นิคาท : (ปุ.) ดู นิคท. นิ+คทฺ+ณ ปัจ. ส. นิคาท.
นิคาฬฺหิก : ค. อันจมลง, อันหมก, อันติดยึด
นิคุณฺฑี นิคฺคุณฑี : (อิต.) ไม้ย่งทราย, ไม้ ย่านทราย, คนทีสอ, โคนดินสอ ก็เรียก. วิ. นตฺถิ คุณฺฑํ คพฺภพนฺธน เมตสฺสาติ นิคุณฺฑี นิคฺคุณฺฑี วา. เป็น นิคฺโคณฺฑี ก็มี.
นิคูหติ : ก. ปกปิด, ซ่อน, อำพราง, แอบแฝง
นิคูหน : นป. การปกปิด, การซ่อน, การอำพราง, การแอบแฝง
นิคูหน นิคฺคูหน : (ปุ.) ต้นไทรวิ.อโธภาคํรุนฺธตีตินิโคฺรโธ.นิ+รุธฺ+ณปัจ.แปลงอุเป็นโอคฺอาคม.ต้นมะเดื่อก็แปล.
นิโคฺรธ : ป. ต้นนิโครธ, ต้นไทร
นิโคฺรธปกฺก : นป. ลูกไทรสุก
นิโคฺรธปริมณฺฑล : ๑. นป. ปริมณฑลหรือบริเวณของต้นไทร;
๒. ค. มีปริมณฑลเหมือนปริมณฑลแห่งต้นไทร
นิโคฺรธาราม : (ปุ.) นิโครธาราม ชื่อวัดอยู่ใน เมืองกบิลพัสดุ์ ซึ่งเจ้าศากยะสร้างถวาย.
นิฆ : ๑. ป. โกรธ, สับสน, วุ่นวาย, ยุ่งยาก;
๒. นป. การฆ่า, การประหาร, การทำลาย
นิฆณฺฑุ : (ปุ.) นิฆัณฑุศาสตร์ ศาสตร์ว่าด้วย ชื่อแห่งสิ่งของมีต้นไม้เป็นต้น วิ. วจนีย วาจกภาเวน อตฺถํ สทฺทํ จ นิขณฺฑติ ภินฺทติ วิภชฺช ทสฺเสตีติ นิฆณฺฑุ. นิปุพฺโพ, ขฑิ เภทเน, อุ, ขการสฺส ฆตฺตํ เป็น นิขณฺฑุ โดยไม่แปลง ข เป็น ฆ บ้าง.
นิฆส : ป. การถู, ขัดสี, เสียดสี
นิฆสติ : ก. ถู, ขัดสี, เสียดสี, ทำให้สะอาด
นิฆสน : นป. ดู นิฆํส
นิฆาต : ป. ผู้ประหาร, ผู้ทำลาย, ผู้ฆ่า
นิฆาติ : อิต. การฆ่า, การทำลาย, การทำให้พินาศ
นิงฺก : ป. เนื้อชนิดหนึ่ง, กวาง
นิจฺจ : (วิ.) เที่ยง, มั่นคง. แน่นอน, ยั่งยืน, ทุกเมื่อ, สะดวก, ประจำ, เนืองๆ, เป็นนิจ, เป็นนิตย์, เสมอ. วิ. นาสภาเวน น อิจฺจํ น คนฺตพฺพนฺติ นิจฺจํ นาสํ น คจฺฉตีติ วา นิจฺจํ นาสบทหน้า คมฺ+กฺวิ ปัจ. ลบ ส และ มฺ แปลง อา เป็น อิ แปลง ค เป็น จ ซ้อน จฺ ส. นิตฺย.
นิจฺจ : (อัพ. นิบาต) ในกาลแน่นอน, ในกาล ทุกเมื่อ, เสมอ, ทุกเมื่อ.
นิจฺจกาล : อ. ดู นิจฺจํ
นิจฺจตา : อิต. ความเป็นของเที่ยง, ความเป็นของแท้, ความเป็นของยั่งยืน, ความถาวร
นิจฺจทาน : นป. การให้ทานเป็นนิตย์
นิจฺจปุติ : (อิต.) น้ำหนวก, น้ำหนอง.
นิจฺจภตฺต : (นปุ.) ภัตอัน.. ถวายประจำ, ภัตที่...ถวายประจำ, นิตยภัต.
นิจฺจมฺม : ค. มีหนังออกแล้ว, ไม่มีหนัง
นิจฺจล : ค. ไม่หวั่นไหว, ไม่เคลื่อน, คงที่
นิจฺจสญฺญา : อิต. ความสำคัญหมายว่าเที่ยง, แน่นอน
นิจฺจสญฺญี : ค. มีความสำคัญหมายว่าเที่ยงหรือแน่นอน
นิจฺจสีล : นป. ศีลซึ่งรักษาอยู่เป็นนิตย์
นิจฺจิตฺตก : ค. ผู้ไม่มีความนึกคิด, ผู้ปราศจากจิตคิดถึง, ผู้ไม่ทันคิด
นิจฺโจล : ค. ปราศจากเครื่องนุ่งห่ม, ผู้ไม่มีเสื้อผ้า, ผู้เปลือยกาย
นิจฺฉนฺท : ค. ผู้ปราศจากความพอใจ, ผู้ไม่มีความพอใจ
นิจฺฉย : (ปุ.) ความหนักแน่น, ความรู้สึกหนักแน่น, ความตัดโดยไม่เหลือ, ความประสงค์อันบุคคลตัดโดยไม่เหลือ, ความแน่ใจ, ความแน่นอน, การชี้ขาด, การตัดสิน. นิปุพฺโพ, จยฺ คมเน, อ, ยุ. แปลง จ เป็น จฺฉ ฉิทิ เทฺวธากรเณ วา. แปลง อิ เป็น อ แปลง ท เป็น ย ซ้อน จฺ อีกอย่างหนึ่ง ตั้งนิบทหน้า ฉิ ธาตุใน ความตัดแปลง อิ เป็น เอ แปลง เอ เป็น อย ซ้อน จฺ หรือ จิ ธาตุในความสะสม แปลง อิ แล้วแปลง จ เป็น จฺฉ. ส. นิรฺณย.
นิจฺฉยน : (นปุ.) ความหนักแน่น, ความรู้สึกหนักแน่น, ความตัดโดยไม่เหลือ, ความประสงค์อันบุคคลตัดโดยไม่เหลือ, ความแน่ใจ, ความแน่นอน, การชี้ขาด, การตัดสิน. นิปุพฺโพ, จยฺ คมเน, อ, ยุ. แปลง จ เป็น จฺฉ ฉิทิ เทฺวธากรเณ วา. แปลง อิ เป็น อ แปลง ท เป็น ย ซ้อน จฺ อีกอย่างหนึ่ง ตั้งนิบทหน้า ฉิ ธาตุใน ความตัดแปลง อิ เป็น เอ แปลง เอ เป็น อย ซ้อน จฺ หรือ จิ ธาตุในความสะสม แปลง อิ แล้วแปลง จ เป็น จฺฉ. ส. นิรฺณย.
นิจฺฉรณ : นป. การปล่อยออก, การซ่านออก, การฟุ้งไป, การเปล่ง, การช่วยให้มีอิสระ
นิจฺฉรติ : ก. ปล่อยออก, สลัดออก, ซ่านออก, เปล่งออก, ฟุ้งไป, ออกจาก
นิจฺฉาต : ค. ไม่หิวกระหาย, ไม่อยาก, หมดอยาก, พอใจ
นิจฺฉาเทติ : ก. เขย่า, สั่น, แกว่งไปมา
นิจฺฉาเรติ : ก. ปล่อยออก, สลัดออก, เปล่งออก, พูด
นิจฺฉิต : ค. อันชี้ขาด, ซึ่งตัดสิน, ซึ่งตั้งใจแน่วแน่
นิจฺฉิทฺท : ค. ไม่มีช่อง, ไม่มีรู
นิจฺฉินาติ : ก. พิจารณา, สอบสวน
นิจฺฉุทฺธ : ค. อัน...ทิ้งแล้ว, ถูกสละแล้ว