อรณ : (วิ.) ไม่มีข้าศึก, ไม่มีข้าศึกคือกิเลส.ไม่มีกิเลส, ไม่มีความชั่ว, ไม่มีความเสีย-หาย, ไม่มีบาป, ไม่มีการรบ, ไม่มีเสียง.ส. อรณ.
อรณวิหารี : ค. ผู้อาศัยอยู่ในที่อันสงบ
อรณิ : อิต. ไม่สีไฟ
อรณิก : (ปุ.) ตะบันไฟชื่อเครื่องมือทำให้เกิดไฟอย่างหนึ่งของโบราณรูปคล้ายตะบันหมากของคนแก่.
อรณิมตน : นป. การสีไม้สองอันให้เกิดไฟ
อรณิสหิต : นป. ไม้สีไฟอันบน
อรณิอรณี : (ปุ. อิต.) ไม้สีไฟ, เหล็กเพลิง.วิ.อรียตีติอรณี.อรฺคมเน, อณี.ยํกฏฺฐํกฎฺฐนฺตเรนอคฺคินิปฺผาทนตฺถํฆํสียเตตํอรณี.
อรณิ อรณี : (ปุ.) ไม้สีไฟ, เหล็กเพลิง. วิ. อรียตีติ อรณี. อรฺ คมเน, อณี. ยํ กฏฺฐํ กฎฺฐนฺตเรน อคฺคินิปฺผาทนตฺถํ ฆํสียเต ตํ อรณี.
อรตฺต : ค. ไม่ถูกความกำหนัดย้อมใจ
อรติ : (อิต.) ความไม่ยินดี, ความไม่พอใจ, ความเบื่อ, ความริษยา, อรดี, อราดี.ส. อรติ.
อรตี : (อิต.) อรดีชื่อของธิดามาร ๑ ใน ๓ของพญามารซึ่งพญามารส่งมาผจญพระมหา-บุรุษตอนก่อนจะตรัสรู้.วิ.ปเรสักุสลธมฺ-เมอรตึกโรตีติอรตี.
อรร : (นปุ.?)ประตู, ฝา (เครื่องปิดบัง), ฝักดาบอรฺคติยํ, อโร.
อรรุ : (นปุ.) ข้าศึก, ศัตรู (ผู้ยังผุ้อื่นให้พินาศ).อรฺนาเส, รุ.
อรวินฺท : (นปุ.) ทองแดง, ดอกบัว, ปทุม (บัว-หลวง), บัว, อรพินท์.วิ.อรํวินฺทตีติวาอรวินฺทํ.ส.อรวินฺท.
อรห : (วิ.) ควร, สมควร, บูชา, เคราพ, นับถือ.อรหฺปูชายํ, อ.ส.อรฺห.
อรหตฺต : (นปุ.) ความเป็นแห่งพระอรหันต์, คุณเครื่องเป็นพระอรหันต์, ความเป็นพระอร-หันต์, อรหัตผล.อรหนฺต+ตฺตปัจ.ภาวตัทลบนฺต.วิ.อรหโตภาโวอรหตฺตํ.
อรหตฺตคหณ : นป. การถือเอาความเป็นพระอรหันต์, การบรรลุความเป็นอรหันต์
อรหตฺตผล : นป. อรหัตผล, ผล คือ การสำเร็จเป็นพระอรหันต์
อรหตฺตมคฺค : ป. อรหัตมรรค, ทางดำเนินไปสู่ความเป็นพระอรหันต์
อรหตฺตมคฺคญาณาสิ : (ปุ.) ดาบคือญาณอันสัม-ปยุตแล้วด้วยมรรคอันเป็นไปในพระอรหัต.
อรหติ : ก. สมควร, ควรแก่การบูชานับถือ
อรหทฺธช : ป. ธงชัยของพระอรหันต์, จีวร
อรหธชอรหทฺธช : (ปุ.) ธงชัยของพระอรหันต์, จีวร (ผ้ากาสาวพัตร). วิ. อรหตํ ธโช อรหธ-โชวา.
อรหธช อรหทฺธช : (ปุ.) ธงชัยของพระอรหันต์, จีวร (ผ้ากาสาวพัตร). วิ. อรหตํ ธโช อรหธ- โช วา.
อรหนฺต : (ปุ.) พระอรหันต์.วิ.สํสารจกฺกสฺสอเรหตวาติอรหาอรหํวา(ผู้ขจัดเสียซึ่งซี่แห่งสังสารจักร).อคฺคทกฺขิเณยฺยภาเวณปูชนํอรหตีติอรหา(ผู้ควรซึ่งการบูชาเพราะความเป็นพระทักขิเณยยบุคคลผู้เลิศ).กิเลสารโยมคฺเคนหนีติ อรหา (ผู้กำจัดข้าศึกคือกิเลสท.ด้วยมรรค).นสนฺติเอตสฺสรหาติอรหา (ผู้ไม่มีปาบธรรม).นตฺถิ เอตสฺสรโหคมนํคตีสุปจฺจาชาตีติอรหํ.
อรหนฺตฆาต : (วิ.) ผู้ฆ่าพระอรหันต์.
อรหนฺตฆาตก : ค. ผู้ฆ่าพระอรหันต์
อรหนฺตี : (อิต.) หญิงผู้เป็นพระอรหันต์.พระอรหันต์หญิง
อรโห : ก. วิ. ไม่ลับหูลับตา
อราติ : (ปุ.) ข้าศึก.ศัตรู.อรฺคมเน, ติ.ภูวาทิตฺตาอาอาคโม.
อริ : (ปุ.) ข้าศึก. ศัตรู.วิ. อรติปจฺจตฺถิกภาวนฺติอริ.อรฺคมเน, อิ.อถวา.อรฺนาเส, อิ.อปฺปโกรูปาทิปญฺจกามคุณสํขาโต โร กาโมเอเตนาติอริ.อริที่มาคู่กับปุญฺญแปลว่าอริว่าปาบ.ส.อริ.
อริญฺจมาน : กิต. ไม่ละทิ้ง, ติดตามไปไม่ลดละ
อริฏฺฐ : (ปุ.) ประคำดีควายชื่อต้นไม้ชนิดหนึ่งใช้ทำยาไทยมะคำดีควายก็เรียก.หตชนฺตุปโมหสํขาตาริผลตายอริฏฺโฐ.ตํโรคาริวนฺตชเนหิอิจฉิตพฺพผลตฺตาวาอริฏฺโฐ.สะเดาก็แปล.
อริฏฺฐก : ค. ไม่ถูกทำร้าย, ไม่บกพร่อง
อริตฺต : (นปุ.) ถ่อ, หางเสือ. วิ.อรติเยนาติอริตฺตํ.อรฺคมเน, โต, ทฺวิตฺตํ, อิอาคโม.
อรินฺทม : (วิ.) ผู้ข่มข้าศึกวิ.อรึทมตีติอรินฺท-โม.อริปุพฺโพ, ทมฺทมเน, นุอาคโม.แปลงนุเป็นนิคฺคหิตแล้วแปลงเป็นนฺ.
อริภาเสติ : ก. กล่าวโจมตี, ท้าทาย
อริย : (วิ.) เจริญ, ประเสริฐ, เลิศ, สูงสุด.ส.อารย.
อริยก : (ปุ.) อริยกะชนชาติอริยกะชื่อชนผู้เป็นต้นตระกูลของพระพุทธเจ้าซึ่งอพยพมาจากตอนเหนือข้ามภูเขามาอยู่ตอนเหนือของชม-พูทวีปคือประเทศอินเดีย (ปัจจุบันแยกออกเป็นหลายประเทศ)
อริยกนฺต : ค. ยินดี, พอใจ, ซึ่งพอใจในความเป็นอริยะ, อันพระอริยะใคร่แล้ว
อริยคณ : ป. หมู่อริยะ
อริยครหี : ค. ผู้ติเตียนพระอริยะ
อริยจิตฺต : นป. อริยจิต, จิตของพระอริยะ, จิตประเสริฐ
อริยชน : (ปุ.) ชนผู้เจริญ, อารยชน (ชนผู้เจริญด้วยความรู้ความสามารถและขนบธรรม-เนียมอันดีงาม).
อริยชาติ : (อิต.) ชาติผู้เจริญ, อารยชาติคือชาติที่พ้นจากความป่าเถื่อน.
อริยตฺรช : ค. ผู้สืบมาจากอริยะ, เหล่ากอของพระอริยะ
อริยทส : ค. ผู้มีความเห็นอันประเสริฐ
อริยธน : นป. อริยทรัพย์, ทรัพย์อันประเสริฐ, คุณธรรมภายใน