ทกฺขิณาวฏฺฏ : (ปุ. นปุ.) การเวียนไปทางขวา, ความเวียนไปทางขวา, การเวียนขวา, ทักษิณาวัฏ , ทักษิณาวรรต. การเดิน เวียนขวา เป็นการแสดงความเคารพ อย่างหนึ่ง. เวียนขวาหรือการเวียนขวา นั้น คือสิ่งที่เราจะเวียนอยู่ขวามือของเรา. ส. ทกฺษิณาวรฺต.
ทกฺขิณาวฏฺฏ, วตฺต, - วตฺตก : ค. ซึ่งเวียนขวา, ซึ่งวนไปทางขวา
ทกฺขิณาวิสุทฺธิ : อิต. ความหมดจดแห่งทักษิณา, ความบริสุทธิ์แห่งไทยธรรมที่นำมาถวาย
ทกฺขิเณยฺย : (วิ.) ผู้ควรเพื่ออันรับซึ่งทักษิณา วิ. ทกฺขิณํ ปฏิคฺคหิตุ อรหตีติ ทกฺขิเณยฺโย. ผู้ควรซึ่งทักษิณา วิ. ทกฺขิณํ อรหตีติ ทกฺขิเณยฺโย. ทกฺขิณาย อนุจฺฉวิโก โหตีติ วา ทกฺขิเณยฺโย. เณยฺยปัจ. บาลีไวยากรณ์ ลง เอยฺย ปัจ.
ทกฺขิเณยฺยเขตฺต : นป. เนื้อนาบุญอันควรซึ่งทักษิณา, บุคคลผู้เป็นดุจเนี้อนาที่ควรนำไทยธรรมมาถวาย
ทกฺขิเณยฺยคฺคิ : ป. ไฟคือทักขิไณยบุคคล, ไฟหนึ่งในเจ็ดกองที่พุทธมามกะพึงบำรุงบำเรอบ้าง พึงเสียสละบ้าง
ทกฺขิเณยฺยตา : อิต. ความเป็นผู้ควรซึ่งทักษิณา
ทกฺขิเณยฺย ทกฺขิเณยฺยปุคฺคล : (ปุ.) บุคคลผู้ ควรเผื่ออันรับซึ่งทักษิณา , บุคคลผู้ควร ซึ่งทักษิณา, บุคคลผู้ควรแก่ทักษิณา, ทักขิเณยยบุคคล, พระทักขิเณยยบุคคล, พระทักขิไณยบุคคล.
ทกฺขิเณยฺยปุคฺคล : ป. ทักขิไณยบุคคล, บุคคลผู้ควรซึ่งทักษิณา
ทกฺขิเณยฺยสมฺปตฺติ : อิต. ทักขิไณยสมบัติ, ความถึงพร้อมด้วยบุคคลผู้ควรซึ่งทักษิณา
ทกฺขิโณทก : (นปุ.) น้ำอันบุคคลพึงให้เพื่อทาน สมบัติอันเจริญ, ทักขิโณทก, ทักษิโณทก. เดิมคำนี้เป็นชื่อของน้ำที่เจ้าภาพถวายแด่ พระก่อนจะฉันภัตตาหาร เพื่อใช้บ้วนปาก ล้างมือหรือชุบมือ ( กรณีฉันด้วยมือ ) แต่ปัจจุบันนี้หมายถึงน้ำที่เจ้าภาพหลั่ง ( เทให้ใหลลงช้าๆ โดยไม่ขาดสาย ) เวลา ทำบุญ เพื่ออุทิศส่วนกุศลแด่ผู้ล่วงลับไป แล้ว หรือเป็นชื่อของน้ำที่เจ้าของสิทธิ์ หลั่งลง เป็นการแสดงการมอบของที่ไม่ สามารถยกได้ให้เป็นสิทธิ์ขาด อีกอย่าง หนึ่ง เป็นชื่อของเต้าน้ำ ราชาศัพท์ใช้ว่า พระเต้าษิโณทก คำกลอนมักตัดทักออก ใช้ว่า ษิโณทก.
ทกฺขิต : ค. ซึ่งถวายแล้ว, ซึ่งอุทิศให้แล้ว
ทกฺขิต ทิกฺขิต : (วิ.) ผู้บวช, ผู้ประพฤติพรต. ทกฺขฺ ทิกฺขฺ วา มุณฺฑิเย, โต, อิอาคโม.
ทกฺขี : ค. ผู้เห็น, ผู้สังเกตเห็น
ทกฺเขยฺย : นป. ความเป็นผู้ฉลาดสามารถ, ความชำนาญ
ทกช : ค. ซึ่งเกิดแต่น้ำ, ซึ่งเกิดในน้ำ
ทกรกฺขส : ป. ผีเสื้อน้ำ
ทกสีตลิก : (นปุ.) จงกลนี. วิ. ทกํ สีตลํ กโรตีติ ทกสีตลิกํ. ณิก ปัจ.
ทกาสย : ค. ผู้มีน้ำเป็นที่อาศัย; ผู้อาศัยอยู่ในน้ำ
ทฏฺฐ : กิต. (อันเขา) กัดแล้ว, ขบแล้ว, ถูก...กัดแล้ว
ทฏฺฐฏฺฐาน : นป. ที่ที่ถูกกัด, บริเวณที่ถูกขบกัด
ทฏฺฐภาว : ป. ความเป็นผู้ถูกกัด
ทฏฺฐา : อิต. ฟันซี่ใหญ่, เขี้ยว
ทฏฺฐุ : ป. บุคคลผู้เห็น
ทฑฺฒ : กิต. (อันไฟ) ไหม้แล้ว
ทฑฺฒเคห : ค. ผู้มีเรือนอันไฟไหม้แล้ว
ทฑฺฒฏฺฐาน : นป. ที่ที่ถูกไฟไหม้, บริเวณที่ถูกไฟไหม้, สถานที่เผา (ศพ)
ทณฺฑ : (ปุ.) ทัณฑะ ( รุกรม ) ชื่ออุบายเอาชนะ อริราชศัตรูอย่างที่ ๒ ใน ๔ อย่าง ( อีก ๓ อย่างคือ เภทะ การทำให้แตกกัน สามะ การผูกไมตรี ทานะ การให้สินบน ). ทณฺฑฺ ทณฺฑนิปาตเน, อ. ทมุ ทมเน วา, โฑ. แปลง มฺ เป็น ณฺ ทฑิ อาณาปหรเณสุ, อ, นิคฺคหิตาคโม.
ทณฺฑก : (ปุ.) ไม้ท่อนเล็ก, ท่อนไม้เลก. ก ลงใน อปฺป. ไม้, ท่อนไม้, ไม้เท้า, ไม้ สักกะเท้า, ก้าน. ก สกัด.
ทณฺฑกกมฺม : (นปุ.) กรรมอัน... พึงทำด้วย อาชญา, กรรมคืออาชญา, การลงโทษ, การทำโทษ, การลงอาญา, การลงอาชญา, ทัณฑกรรม ( การลงโทษทางวินัย เช่น ให้กวาดลานวัด ตักน้ำรดต้นโพธิ์เป็นต้น ) . ส. ทณฺฑกรฺม.
ทณฺฑกฏฺฐ : (นปุ.) ไม้สำหรับลงอาชญา.
ทณฺฑกฐิน : นป. ไม้สะดึงเล็ก
ทณฺฑกถาลิกา : อิต. กาน้ำใหญ่มีหู
ทณฺฑกทีปิกา : อิต. ประทีปด้าม, คบเพลิง, ไต้
ทณฺฑกมธุ : นป. รวงผึ้งพร้อมทั้งคอน, รวงผึ้งที่ห้อยติดอยู่กับกิ่งไม้
ทณฺฑกมฺม : นป. ทัณฑกรรม, การลงโทษ
ทณฺฑกา : (อิต.) ด้าม, มีดมีด้าม, เขียงรอง.
ทณฺฑโกฏิ : อิต. ที่สุดแห่งก้าน, ปลายกิ่ง, ปลายไม้เท้า
ทณฺฑฆาต : (ปุ.) การฆ่าด้วยอาชญา, ทัณฑฆาตชื่อเครื่องหมายสำหรับฆ่าอักษร ทำให้ไม่ต้องออกเสียงอักษรตัวนั้น มีรูป ดังนี้ ์
ทณฺฑช : (วิ.) เกิดแต่อาชญา วิ. ทณฺฑโต ชาโต ทณฺฑโช. เป็นนามกิตก์ ทณฺฑ บท หน้า ชนฺ ธาตุ กฺวิ ปัจ. ก็ได้ เป็น ปัญฺจ. ตัป. ก็ได้.
ทณฺฑนิติ ทณฺฑนีติ : (อิต.) ทัณฑนิติศาสตร์ ตำราว่าด้วยกิจการบ้านเมือง ตำราว่าด้วย การลงทัณฑ์.
ทณฺฑนีติ : อิต. ศาสตร์ว่าด้วยแบบแผนการลงโทษ
ทณฺฑนีย, - นิย : ค. ผู้ควรแก่อาชญา, ผู้สมควรถูกลงโทษ
ทณฺฑปทุม : นป. ปทุมชนิดมีก้าน
ทณฺฑปฺปตฺต : ค. ผู้ถึงแล้วซึ่งอาชญา, ผู้ถูกสอบสวนลงโทษ
ทณฺฑปรายน : ค. ผู้มีไม้เท้าเป็นที่ไปในเบื้องหน้า, ผู้อาศัยไม้เท้าสำหรับยัน, ผู้ใช้ไม้เท้า
ทณฺฑปริสฺสาวน : นป. เครื่องกรองน้ำมีหู, เครื่องกรองน้ำมีที่ถือ
ทณฺฑปหาร, - ฑปฺปหาร : ป. การประหารด้วยท่อนไม้, การทุบตีด้วยท่อนไม้
ทณฺฑปาณิ : (ปุ.) พระยม.