อารกฺขยฏฺฐิ : (อิต.) ไม้ตระเว็ด(ตระเหว็ด), ไม้เตว็ดไม้เจว็ตก็เรียก.
อารกฺขอารกฺขณ : (นปุ.) การป้องกัน, การดูแล, การรักษา, การคุ้มครอง, อารักขา.ขออารักขาคือขอให้ฝ่ายบ้านเมืองมาช่วยคุ้มครองป้องกันภัยอันตราย.อาปุพฺโพ, รกฺขฺปาลเนอ, ยุ.ส.อารกฺษ.
อารกฺขา : อิต. อารักขา, การรักษา, การคุ้มครองป้องกัน
อารกฺเขยฺย : ค. ควรดูแลรักษา
อารกณฺฐก : นป. เหล็กสว่าน, เหล็กแหลม
อารกตฺต : นป. ความไกล, ความห่างไกล, ความเป็นผู้ไกลจากกิเลส
อารกตาอารกตฺตา : (อิต.) ความที่แห่ง....เป็นผู้ไกล, ความที่แห่ง....เป็นของไกล.
อารกา : (อัพ. นิบาต) ไกล, ห่างเหิน, ห่างไกล, ในที่ไกล, แปลว่า ใกล้ก็มี แล้วแต่เนื้อความของประโยคนั้น ๆ.
อารกุฎอารกูฏ : (ปุ. นปุ.) ทองเหลือง, ทองห้าวอารสฺเสวกูโฏอารกูโฏ.
อารกูฏ : ป. ทองเหลือง
อารคฺค : นป. ปลายเข็ม, ปลายเหล็กแหลม, ปลายธนู
อารจยารจย : ป. นายนิรยบาล, ผู้ลงโทษ
อารญฺช : (นปุ.) อ่าง, อีเลิ้ง ( ตุ่มหรือโอ่งใหญ่)
อารญฺชิต : ๑. นป. แผลเป็น, รอยตำหนิ, รอยขีด;
๒. กิต. ถูกแทงแล้ว, ถูกเจาะแล้ว
อารญฺญ : (วิ.) อยู่ในป่า, วิ.อรญฺเญวสตีติอารญฺโญ.มีอยู่ในป่าวิ.อรญฺเญภวตีติอารญฺโญ.อรญฺเญวาภโวอารญฺโญ.ตั้งอยู่ในป่าวิ.อรญฺเญติฏฺฐตีติอารญฺโญ.อรญฺเญวาฐิโตอารญฺโญ.ณปัจ.ราคาทิตัท.ส.อารณฺย.
อารญฺญกงฺค : นป. การสมาทานธุดงค์ คือการอยู่ป่าเป็นวัตร, องค์ของภิกษุผู้ถือการอยู่ป่าเป็นวัตร
อารญฺญก, - ญก : ค. ผู้อยู่ป่า, ผู้มีปกติอยู่ในป่า, ตั้งอยู่ในป่า, เกิดอยู่ในป่า
อารญฺญกตฺต : นป. ความเป็นผู้อยู่ป่าเป็นวัตร, การถือการอยู่ป่าเป็นวัตร
อารญฺญกวตฺต : (นปุ.) ขัอปฏิบัติของภิกษุผู้อยู่ในป่า.
อารญฺญิก : (วิ.) แปลและตั้งวิ. เหมือนอารญฺญกณิก ปัจ.ตรัท๎ยาทิตัท.รูปฯ ๓๖๐.
อารณาฬ, - นาฬ : นป. น้ำส้ม
อารณิ : ป. น้ำวน
อารต : ค. งดเว้น, เลี่ยง
อารตฺต : นป. เวลา, กาล เช่น วสฺสารตฺต = ฤดูฝน
อารติ : (อิต.) การงด, การเว้น, การงดเว้น, การเลิก, การหยุด, ความงด, ฯลฯ.วิ.ทูรโตวิรมณํอารติ.อาปุพฺโพ, รมุอุปรมเน, ติ, มุโลโป.ส.อารติ.
อารท : (ปุ.) ฟัน.อาปุพฺโพ, รทฺวิเลขเน, อ.
อารทฺธ : กิต. ปรารภแล้ว, เริ่มต้นแล้ว, พยายามแล้ว
อารทฺธจิตฺต : ค. มีจิตอันปรารภความเพียรแล้ว, มีจิตตั้งไว้แล้ว
อารทฺธวิริย : ค. ผู้มีความเพียรอันปรารภแล้ว, ผู้เริ่มตั้งความเพียร
อารทฺธา : กิต. ปรารภแล้ว, เริ่มแล้ว, พยายามแล้ว
อารนาลอารนาฬ : (นปุ.) น้ำส้ม, น้ำส้มพะอูม(หนังสือเก่าเป็นน้ำส้มประอูม).วิ.อาโรนาโลคนฺโธยสฺสตํอารนาลํอารนาฬํวา.อารานํวาภูมฺยกฺกชานํวาเรสุคติเตนนาเรนชเลนชาตํอารนาลํอารนาฬํวา.
อารปถ : ป. ช่องเข็ม, รูเข็ม
อารพฺภ : อ. ปรารภ, เริ่ม, กล่าวถึง, ดำริ, รำพึง
อารพฺภติ, อารภติ : ก. ทำ, ปรารภ, เริ่มต้น; พยายาม ; ร้ายกาจ, ประหาร, ต้องโทษ
อารภน : นป. การทำ, การเริ่มต้น, ความพยายาม
อารมฺพณอารมฺพน : (นปุ.) การยึดหน่วง, ความยึดหน่วง, อารมณ์.อาปุพฺโพ, ลพิ อวลมฺพเณ, ยุ. แปลงล เป็น ร. ส. อาลมฺพน
อารมฺภ : (ปุ.) ความเริ่มต้น, ความริเริ่ม, ความเริ่มแรก, ความปรารภ, ความเพียร, การเริ่ม, การเริ่มต้น, ฯลฯ.อาบทหน้ารภฺธาตุในความเริ่มพยายามอปัจ. นิคคหิตอาคม.
อารมฺภกถา : (อิต.) วาจาเป็นเครื่องกล่าวเริ่มต้น, คำกล่าวเริ่มต้น, คำเริ่มต้น, คำปรารภ, คำนำ.ส.อารมฺภกถา.
อารมฺมณ : (นปุ.) ธรรมชาติเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวของจิต, ธรรมชาติเป็นที่เหนี่ยวของจิต, ธรรมชาตเป็นที่มารื่นรมย์, ธรรมชาตเป็นที่ยินดีของจิต, เครื่องยึดเหนี่ยวของจิต, เครื่องยึดหน่วงแห่งจิต, ความคิด, ความรู้สึก, เหตุ, โคจร, นิสัยใจคอ ?, อารมณ์(ความเป็นไปแห่งจิตในขณะหนึ่งๆธรรมชาติที่เกิดขึ้นให้จิตรู้สึกสิ่งที่จิตรู้).วิ.อาคนฺตวาอาภุโสวาจิตฺตเจตสิกาธมฺมารมนฺติเอตฺถาติอารมฺมณํ.อาปุพฺโพ, รมฺรมเณ, ยุ
อารมฺมณกถา : (อิต.) กถาแสดงซึ่งอารมณ์.
อารมฺมณปจฺจย : ป. ปัจจัยหรือเครื่องสนับสนุนคืออารมณ์
อารมฺมณูปนิชฺฌาน : (นปุ.) การเข้าไปเพ่งดิน น้ำไฟ ลม เป็นต้นเป็นอารมณ์, การเพ่งดิน น้ำไฟ ลมเป็นต้นเป็นอารมณ์, การที่จิตเข้าไปเพ่งอารมณ์ของกัมมัฏฐานอยู่อย่างแนบแน่น.
อารวน : (นปุ.)เสียง, เสียงกึกก้อง, เสียงมี่ (เสียงอึกทึก).เสียงอึงมี่(เสียงอึกทึกระงมไป).อาปุพฺโพ, รุสทฺเท.โณ, ยุ.ส.อารว.
อารวอาราว : (ปุ.) เสียง, เสียงกึกก้อง, เสียงมี่ (เสียงอึกทึก).เสียงอึงมี่(เสียงอึกทึกระงมไป).อาปุพฺโพ, รุสทฺเท.โณ, ยุ.ส.อารว.
อารห : นป. สิ่งที่สมควร, สิ่งที่เหมาะสม
อารา : (อิต.) เหล็กหมาด, เหล็กเจาะ, เหล็กแหลม, สว่าน, เข็ม.อรฺคมเน, โณ, อิตฺถิยํอา.อภิฯลงอปัจ.
อาราจาร, - จารี : ค. ผู้มีปกติประพฤติห่างไกลจากกาม
อาราติ : ป. ข้าศึก, ศัตรู
อาราธก, - ธิก : ๑. ค. ผู้ยินดียิ่ง, ผู้พอใจ ; ผู้ประสบความสำเร็จ ; ผู้กระตือรือร้น; ผู้อาราธนา;
๒. ป. ความยินดี, ความพอใจ, ความกระตือรือร้น; การอาราธนา
อาราธน : (นปุ.) การยัง....ให้ยินดี, การยัง....ให้โปรดปาน, การเชื้อเชิญ, การยินดี, การนิ-มนต์, การอ้อนวอน, การให้สำเร็จ, การบรรลุ, การถึง, การอาราธนา (การขอ).อาปุพฺโพ, ราธฺสํสิทฺธิยํ, ยุ.ไทยใช้อารา-ธนาเป็นกิริยาในความว่าขออ้อนวอนเชื้อเชิญส.อาราธน.