สมารภติ : ก. ปรารภ, เริ่ม
สมารมฺภ : ป. การลงมือทำ
สมารูหน : นป. การไต่, การปีน, การขึ้น
สมาโรปน : นป. การยกขึ้น
สมาวหติ : ก. นำมา
สมาส : (ปุ.) การย่อ วิ. สมเสนํ สํขิปินํ วา สมาโส. ศัพท์อันท่านย่อ ศัพท์อันท่านย่อเข้า วิ. สมสิยเตติ สมาโส. สํปุพฺโพ, อสฺ สํขิปเน, โณ. สมาส ชื่อของวิชาไวยากรณ์อย่างหนึ่ง คือ การย่อมนามศัพท์ตั้งแต่สองศัพท์ขึ้นไปเข้าเป็นบทเดียวกัน. ส. สมาส.
สมาเสติ : ก. ประชุม, ย่อ
สมาหต : กิต. กระทบแล้ว, ฆ่าแล้ว
สมาหาร : (ปุ.) การนำมารวม, การนำมารวมกัน, การรวบรวม. สํ อา ปุพฺโพ, หรฺ หรณ, โณ.
สมาหิต : กิต. ตั้งมั่นแล้ว
สมิชฺฌติ : ก. สำเร็จ
สมิชฺณน : (นปุ.) ความรุ่งเรือง, ความเจริญรุ่งเรือง, ความสำเร็จ. สํปุพฺโพ, อิธฺ วุฑฒิยํ, ยุ. ลง ย ปัจ ประจำหมวดธาตุ แปลง ธฺย เป็น ชฺฌ ยุ เป็น อน.
สมิต : (อิต.) ที่ประชุม, ภูมิที่ประชุม, บริษัท, วิ. สมยนฺติ มีลนฺตยสฺสนฺติ สมิติ. สํปุพฺโพ, อิ คติยํ, ติ. ส. สมิติ.
สมิติ : (อิต.) ฝูง, หมวด, หมู่, พวก, ประชุม, กอง, คณะ, สังคม. วิ. สหาวยเวน เอตีติ สมิติ, สหปุพฺโพ, อิ คติมฺหิ, ติ.
สมิทฺธ : กิต. สำเร็จแล้ว
สมิทฺธิ : (นปุ.) ความมั่งคั่ง, ความสมบูรณ์, ความสำเร็จด้วยดี, ความสัมฤทธิ์, ความสำเร็จ. สํปุพฺโพ, อิธฺ วุฑฺฒิยํ, โต, ติ วา.
สมิธา : (อิต.) เชื้อไฟ, ฟืน. วิ. สนฺต มคฺคึ เอธยติ อทฺธยตีติ สมิธา. สนฺตปุพฺโพ, อิธฺ วุฑฒิยํ, อ. แปลง สนฺต เป็น ส มฺ อาคม อา อิต. ส. สมิธ.
สมี : (อิต.) สมี (สะหมี) ชื่อต้นไม้ชนิดหนึ่งใช้ในพิธีพลีกูณฑ์. วิ. คณฺฑํ สเมตีติ สมี. สมุ อุปสเม. อี อภฯ ลง อิ ปัจ. คำ สมี(สะหมี) ในภาษาไทยใช้เรียกภิกษุผู้ต้องอาบัติปาราชิกไม่ใช้คำที่มาจากภาษามคธ.
สมีป : (วิ.) ใกล้, ใกล้เคียง. วิ. สํคโต อาโป ยสฺมึ ตํ สมีปํ, ลบ คน แปลงนิคคหิต เป็น ม อา เป็น อี.
สมีรณ : (ปุ.) เฉียงพร้ามอง, เฉียงพร้ามาญ, ผัดคราด, ตะไคร้, แมงลัก.
สมีรติ : ก. พัด
สมีร สมีรณ : (ปุ.) ลม วิ. สมนฺตโต อีรติ กมฺปติ ขิปติ รุกฺขาทโยติ สมีโร. สนฺตํ นิจฺจลํ อีรยติ กมฺเปตีติ สมีรโร. อีรฺ กมฺปเน, อ, ยุ. ส. สมีร. สมีรณ.
สมีเรติ : ก. เปล่งเสียง, พูด
สมุกฺกเสติ : ก. ยกย่อง, สรรเสริญ
สมุคฺค : (ปุ.) หีบ, ผอบ, ตลับ, ตะกร้า, กล่อง, กล่องข้าว, ลุ้ง, กระเช้า. วิ. สมุคจฺฉตีติ สมุคฺโค. สํ อุ ปุพฺโพ, คมฺ คติยํ, กฺวิ.
สมุคฺคณฺหาติ : ก. เรียนดี
สมุคฺคม : ป. การขึ้นต้น
สมุคฺคิรณ : นป. การเปล่งเสียง
สมุคฺคิรติ : ก. เปล่งเสียง
สมุคฺฆาต : ป. การถอนขึ้น
สมุคุฆาต : (ปุ.) การกำจัดเสีย, การถอนออก, การถอนออกเสีย. สํ อุ ปุพฺโพ, หนฺ หึสายํ, โณ.
สมุจฺจย : (ปุ.) การก่อขึ้นพร้อม, การสะสม, การสั่งสม, การรวบรวม, การพอกพูน, ความก่อขึ้นพร้อม, การประมวล, ฯลฯ, ฝูง, หมวด, หมู่, พวก, ประชุม, กอง, คณะ, ชุมนุม, สมุจจัย. วิ. สห อุจฺจียนฺเตติ
สมุจฺฉินฺทติ : ก. ถอนราก, ทำลาย, ตัดขาด
สมุจฺเฉท : (ปุ.) การตัดขึ้นพร้อม, การตัดขึ้นด้วยดี, การตัดขาด, ความตัดขาด.
สมุจฺเฉทปหาน : (นปุ.) การละด้วยความสามารถแห่งอันตัดขาด, สมุจเฉทปหาน คือ การละ(ตัด)กิเลสได้เด็ดขาด เป็นการสละกิเลสด้วยอริยมรรคของพระอริยบุคคล.
สมุจฺเฉทวิรติ : (อิต.) ความงดเว้นด้วยความสามารถแห่งการตัดขาด, ความงดเว้นด้วยความตัดขาด, สมุจเฉทวิรัติ เป็นวิรัติของพระอริยบุคคล.
สมุชฺชล : ค. รุ่งเรือง, สุกใส
สมุฏฺฐหติ : ก. ตั้งขึ้น, ลุกขึ้น
สมุฏฐาน : (นปุ.) การตั้งขึ้นพร้อม, ความตั้งขึ้นพร้อม, ที่ตั้ง, เหตุ, เค้าเงื่อน, สมุฎฐาน.
สมุฏฺฐาน : นป. การตั้งขึ้น, เหตุที่เกิด
สมุฏฺฐิต : กิต. ตั้งขึ้นแล้ว
สมุตฺเตชก : ค. ผู้เร่งเร้า, ผู้กระตุ้น, ผู้อาจหาญ
สมุทฺท : (ปุ.) สมุทร, ทะเล. วิ. สมํ อุทเกน โลณํ เอตฺถาติ สมุทฺโท. สํ สุฏฐุ อุทนฺติ เอตฺถาติ วา สมุทฺโท, สํปุพฺโพ, อุทิ ปสเว, โท. ส. สมุทร.
สมุทฺทกฺขายิก : (นปุ.) เรื่องทะเล.
สมุทฺทกปฺปาสี : (อิต.) ฝ้ายทะเล ชื่อพรรณไม้.
สมุทฺธต : กิต. ยกขึ้นแล้ว, ถอนขึ้นแล้ว
สมุทฺธรณ : นป. การยกขึ้น, การถอนขึ้น
สมุทฺธรติ : ก. ยกขึ้น, ถอนขึ้น
สมุทย : (ปุ.) การเกิดขึ้นพร้อม, การตั้งขึ้นพร้อม, การเกิดขึ้น, ความตั้งขึ้นพร้อม, ฯลฯ, ปัจจัย, ที่เกิด, เหตุ, ต้นเหตุ, เหตุเกิดแห่งทุกข์, ฝูง, ฯลฯ, ชุมนุม, สมุทัย(เหตุให้เกิดทุกข์). วิ. สหาวยเวน อุทยตีติ สมุทโย. สหปุพฺโพ, อุปพฺโพ, อยฺ คติยํ, อ, ทฺอาคโม.
สมุทยธมฺม : (วิ.) มีความเกิดขึ้นเป็นธรรมดา.