ชมฺพุ (พู) ทีป : ป. ชมพูทวีปคือประเทศอินเดีย
ชมฺพุ (พู) นท : นป. ทองชมพูนุท, ทองเนื้อดี
ชมฺพุ (พู) ปกฺก : นป. ผลชมพูสุก, ผลหว้าสุก
ชมฺพุ (พู) เปสี : ป. เปลือกผลหว้า
ชมฺพุสณฺฑ : ป. ป่าไม้หว้า, หมู่ไม้หว้า
ชมฺพู : (อิต.)ผลชมพู่,ผลหว้า,ต้นชมพู่, ต้นหว้า , ไม้ชมพู่,ไม้หว้า.เป็นชามพู ก็มี ส.ชมฺพู.
ชมฺพู ชมฺพุผล : (นปุ.) ผลชมพู่, ผลหว้า. ชมุ อทเน, พุ.ชนฺ ชนเน วา. นสฺส นิคฺคหิตํ. ส. ชมฺพุผล.
ชมฺพูทีป : (ปุ.) ชมพูทวีป ชื่อประเทศอินเดีย โบราณ.
ชมฺพูนท : (อิต.) แม่น้ำชมพู.
ชมฺภ : ป. ฟัน; ผลมะนาว; อาหาร; กอง
ชมฺภ ชมฺภีร ชมฺภุล : (ปุ.) มะนาว, ต้นมะนาว, ส้ม, ต้นส้ม. ชมุ อทเน, ภนฺโต (ลง ภ อักษรที่สุดธาตุ), อ, อีโร, อุโล. ชมฺภฺ คตฺตวิมาเน. ส. ชมฺพีร ชมฺภีร แปลว่า มะกรูดด้วย.
ชมฺภติ : ก. หาว, บิดกาย, เอี้ยวกาย; ลุกขึ้น, เดินไป
ชมฺภนา : (อิต.) การเหยียด (ทำสิ่งที่งอให้ตรง), การเหยียดกาย. ชภิ คตฺตวิมาเน, ยุ, นิคคหิตาคโม.
ชมฺภรส ชมฺภีรรส ชมฺภุลรส : (ปุ.) รสมะนาว, ฯลฯ.
ชมฺภาริ : (ปุ. อิต.) อาวุธพระอินทร์, ไฟ, แสง ไฟ (กำจัดความมืด). ชภิ นาสเน, ริ, นิคฺคหิตาคโม.
ชมฺภีร : ๑. ป. ต้นส้มหรือมะนาว;
๒. นป. ผลส้ม
ชมฺม : (วิ.) ต่ำ, เลว, ถ่อย, ทราม, ลามก, ผู้ไม่ ใคร่ครวญในคุณและโทษแล้วทำ. วิ. คุณ โทเส อนิสมฺม โย กโรติ โส ชมฺโม.
ชมฺมน : นป. ความเกิด, การสืบสายโลหิต
ชมฺมร : (ปุ.) ต้นมะกรูด, ต้นมะนาว.
ชมฺมี : (ปุ.) ผู้มีความต่ำ,ฯลฯ. อีปัจ. ตทัสสัตถิตัท
ชย : (วิ.) ผู้ชนะ วิ.ชินาตีติ ชโย.ชิ ชเย, อ. โณ วา. วิการ อิ เป็น เอ แปลง เอ เป็น อย.
ชยกุสุม : (นปุ.) ดอกชัยพฤกษ์, ดอกคำ.
ชยคฺคห, - คาห : นป. ชัยชนะ, โชคดี
ชยติ : ก. ชนะ, มีชัย, ได้เปรียบ
ชยน : (นปุ.) ความชนะ, ความมีชัย. ยุ ปัจ.
ชยนฺต : (ปุ.) คนผู้ชนะ. ส. ชยนฺต.
ชยปาน : (นปุ.) น้ำอันบุคคลพึงดื่มในการเป็น ที่ชนะข้าศึก, น้ำดื่มของทหารผู้ชนะ สงคราม, ชัยบาน.
ชยปาล : (ปุ.) พระพรหม, พระศิวะ.
ชยภูมิ : (อิต.) แผ่นดินอันแสดงถึงชัยชนะ, พื้นที่อันมีชัย, ชัยภูมิ ( ทำเลที่เหมาะ). ส. ชยภูมิ.
ชยเภริ : (อิต.) กลองอันบุคคลพึงตีในคราวมี ชัย.
ชยเภรี : อิต. กลองชัย, กลองศึก
ชยมงฺคล : นป. ชัยมงคล, โชคดีแห่งความชนะ
ชยมฺปติ : (ปุ.) เมียและผัว. วิ. ชายา จ ปติ จ ชยมฺปติ รัสสะ อาที่ ชา และยา สังโยค มฺ หรือ ลง นิคคหิตอาคม แล้วแปลงเป็น มฺ อภิฯ ว่าเพราะมี ปติ อยู่เบื้องปลาย แปลง ชายา เป็น ชย.
ชยมฺปติ, ชยมฺปติก : ป. เมียและผัว, ผัวเมีย
ชยฺย : (วิ.) ประเสริฐ, เจริญ, ชิ ชเย, โย.แปลง อิ เป็น เอ แปลง เอ เป็น อย.
ชยสิทฺธิ : (อิต.) ความสำเร็จแห่งความชนะ, ความสำเร็จแห่งชัยชนะ.
ชยสุมน : (นปุ.) ชยสุมนะ ชื่อของต้นไม้ที่มี ดอกสีแดง เช่น หงอนไก่ ชบา, ดอกชบา, ดอกชัยพฤกษ์ และดอกคำ, ดอกชัยพฤกษ์ (แปล สุมน ว่า ดอก).
ชยสุมนาลตฺตกปาฏลวณฺณ : (วิ.) มีสีเพียง ว่าสีแห่งดอกชัยพฤกษ์และสีครั่งและ ดอกแค. เป็น ฉ. อุปมาพหุพ. มี อ.ทวัน. เป็นท้อง.
ชยา : (อิต.) สาย, สายธนู. ส. ชยา.
ชร : (วิ.) แก่, คร่ำคร่า, ชำรุด, ทรุดโทรม, เป็นไข้, เจ็บไข้, เป็นโรค. ชรฺ วโยหานิ – โรเคสุ, อ. รูปฯ ลง ณ ปัจ. ไม่ทีฆะ, ส. ชรณ, ชรินฺ.
ชรกาล : (ปุ.) กาลแห่ง...เป็นคนแก่, ฯลฯ.
ชรคฺคว : (ปุ.) โคแก่, วัวแก่. ชร+โค แปลง โอ อว ซ้อน ค.
ชรตา : (อิต.) ความแก่, ฯลฯ. วิ. ชิยฺยนฺติ วุทฺธา ภวนฺติ อสฺสนฺติ ชรา. ชรา เอว ชรตา. ตาปัจ. สกัด. ความเป็นแห่งคนแก่. ตาปัจ, ภาวตัท.
ชรติ : ก. แก่, คร่ำคร่า, เสื่อมคลาย
ชรนฺตป : ป. คนแก่; ควาย
ชรสกฺก : ป. ท้าวสักกะแก่
ชรา : (อิต.) ความแก่, ฯลฯ. วิ. ชรณํ ชรา.
ชราชชฺชร, - ชิณฺณ : ค. ซึ่งแก่หรือคร่ำคร่าเพราะชรา
ชราชชฺชริต : (วิ.) อันความชราให้คร่ำคร่าแล้ว.